Rubriek: EK 2012 Polen & Oekraine

‘Ik zie de toekomst van ons voetbal positief in. Minder inzet, minder wilskracht en minder daadkracht kan namelijk niet meer’. Het zou de conclusie kunnen zijn van het afgelopen EK, waar Oranje na drie ontluisterende nederlagen afdroop. Toch stamt de uitspraak van Jens Nowotny uit 2004 en betrof het toen het Duitse elftal. Zo snel kan het blijkbaar dus gaan in het voetbal. Die Mannschaft was in 2004 het lachertje van het EK. Men verloor van het B-elftal van de Tsjechen en speelde slechts 0-0 tegen het nietige Letland. Men verkeerde in een situatie die sterk vergelijkbaar is met Oranje anno nu.

Na de slaap-wedstrijd tussen Spanje en Portugal een shoot out. Morgen meer hierover, want ook ik heb de ogen nauwelijks open kunnen houden.

1) verslaggever geeft toe dat er op strafschoppen te trainen valt, dat is weer eens een ander geluid uit Hilversum

2) uitstekend keepwerk van beide keepers, duidelijk op getraind

3) let op het standbeen van de spelers, in de top is dat nog de enige voorspeller van de richting van de bal

Shoot outs are a lotery. It is common knowledge among trainers, players and fans alike. Yes, they are right! But only if both teams refuse to practise! Which was the case in the game Holland-Sweden at the Euro’s in 2004. Both teams had no knowledge on how to take OR stop a penalty. So the lucky ones (Holland) won against the Swedes, where Mjellberg took (and missed) his first penalty since he was….6 years old. Now, finally, England practised on taking penalties, after losing out on 5 earlier occasions.  And still failed to win…how is this possible? There is only one possible reason, the Italians practised in a better way!  When only one of both teams in a shoot out train on taking penalties, the team that does not practise almost always loses. And when both teams practice…well, the the team that practises in the best possible way wins.  If we take a look at the penalty of Young, one can see that the player is running towards the ball in a way that is indicating a high shot. Because his body is leaning too much backwards the ball will almost certainly go too high. He was lucky even to hit the bar! In the case of Cole, the goalkeeper (Buffon) just did not go for the players initial deviation to the right (of GK). In any case, the ball still has to go higher than Cole’s shot that followed. Now it was an easy catch for Italian goalie Buffon. A coach like Roy Hodgson should know that and prepare his players accordingly.

Stekelenburg – 2 het lag zeker niet aan hem, enkele uitstekende, misschien ook wel gelukkige reddingen, maar was enige man met iets van vorm.

De cultuurverschillen tussen het Duitse en Nederlandse voetbal kunnen tot twee krachtige en makkelijk te herinneren woordengroepen worden terug gebracht. Voor het Nederlandse voetbal ga ik uit van het bij Ajax leidende principe van T.I.P.S., dat staat voor Techniek, Intelligentie, Persoonlijkheid en Snelheid. Het zijn deze vier voetbalkwaliteiten die al van jongs af aan van doorslaggevend belang zijn bij de doorstroming vanuit de veelgeroemde jeugdopleiding van Ajax. Natuurlijk is Ajax niet Oranje, maar ook andere leidende clubs gebruiken vergelijkbare selectiemethoden, zoals AZ. En zodra spelers teveel afwijken van dit principe, krijgen ze het moeilijk, zoals Mark van Bommel aan den lijve heeft mogen ondervinden. Het geeft ook de zwakte van de methode aan, want voetballers met vechtlust en kracht komen door deze aanpak niet door de selectie. Ziet u tenslotte woorden als inzet, vechtlust, doorzettingsvermogen, loopvermogen of structuur in de Ajax-TIPS staan? Geen van deze begrippen vormt bij Ajax, hofleverancier van Oranje en dé maatstaf in trainend Nederland, onderdeel van de selectiemethode. Nederlandse talenten kunnen dus prachtig voetballen, maar kunnen ze vechten voor een overwinning? Het is een wat retorische vraag. De jonge spelers ontbreekt geregeld de emotionele en fysieke hardheid om in de top van het voetbal te kunnen overleven. De TIPS van Ajax hebben desondanks vele decennia voor grote successen gezorgd, omdat de selectie om tot het eerste elftal te kunnen reiken al hard genoeg was. De laatste jaren is de doorstroming van jonge Ajacieden moeilijk tot stand gekomen. Sleutelposities zijn in handen gekomen van buitenlandse speler die de doorstroming blokkeren. Daarnaast wordt de Ajax jeugd in de landelijke competities zelden tot nooit op de proef gesteld. Te vaak winnen de jeugdelftallen met groot gemak tegen landelijke tegenstanders. Kortom, de TIPS van Ajax hebben vele tientallen jaren sierlijke, vaardige en snelle spelers met vaak op jonge leeftijd een grote persoonlijkheid (of attitude?) opgeleverd, maar het levert geen vechters op, geen knokkers die voor de club op de barricaden springen als het echt nodig is.

Wat hebben de cultuurverschillen en de vijf dimensies met voetbal te maken? ‘Voor mij is voetbal een spiegel van de maatschappij’, aldus ex-voetballer Dieter Hoeneß (de eveneens voetballende broer van Uli Hoeneß) Zo is het maar net! Neem machtsafstand. In Duitsland staan voetballers in hoger aanzien dan in Nederland. Het volgende citaat van Hans Meyer, voormalig trainer van FC Twente spreekt wat dat betreft boekdelen: ‘Het is grappig als een jochie van tien op Ruud Gullit afstapt en zegt: “hé Ruud, doe me eens een handtekening”. In Duitsland stottert de geleerde professor tegen de voetballer van net twintig of deze alstublieft met hem op de foto wil.’  In voetbalprogramma’s wordt in Duitsland nog keurig Herr Netzer en ‘Sie’, gebruikt, zelfs als interviewer en analist al vele jaren gezamenlijk op de buis te zien zijn. Zakelijk en privé wordt strikt gescheiden gehouden. Afstand behouden blijft een belangrijk aspect in het werkzame en dagelijkse leven. Waar de Duitsers wellicht iets doorschieten in het houden van afstand, daar gaan Nederlanders wellicht weer iets te ver in hun populaire aanpak van sporters en trainers. Zonder enig probleem, en wellicht ook op instigatie van de betrokkenen zelf, worden spelers en trainers in programma’s getutoyeerd. In sommige gevallen gaat men zelfs gezamenlijk op vakantie of wordt samen getennist of gegolfd.

Dit is het verviolg van de twee eerdere delen op deze site. Voor de logica is het het handigst als u de voorgaande artikelen eerst leest.

De derde cultuurdimensie, ‘femininiteit’, richt zich op de mate waarin de rollen van mannen en vrouwen elkaar in een cultuur overlappen. Zijn de rolpatronen tussen man en vrouw traditioneel (man werkt, vrouw thuis bij de kinderen) dan wordt een maatschappij ‘masculien’ genoemd. Durft en mag een man in de maatschappij bijvoorbeeld ‘zwakheid’ tonen, dan wordt een cultuur feminien genoemd. Nederland wordt algemeen als vrij feminien en Duitsland als vrij masculien gezien. In Nederland werken relatief veel mannen parttime en zonder grote carrière kan je toch nog ‘iemand’ zijn. Consensus en compromis zijn in het nog steeds hardnekkige poldermodel tot kernbegrippen geworden en worden tegenover agressiviteit en assertiviteit gezet. Hollanders lullen elkaar helemaal suf om uiteindelijk bereid te zijn tot overeenkomst te komen. In Duitsland daarentegen houdt men van strijd en conflict. Duitsers zijn ‘to the point’ en zullen het je direct vertellen wanneer je een fout maakt of wanneer ze het fundamenteel met je oneens zijn. Er wordt niet om de hete brij heen gedraaid, zoals vaak in Nederland het geval is. Op het werk is het voor Duitsers van groot belang geen zwakheden te tonen. Dat wordt als gezichtsverlies gezien. Grappen maken of gezellig geneuzel horen niet thuis in vergaderingen of onderhandelingen. Duitsers houden het op formeel handelen, dat is professioneel en serieus. Ernst en humor gaan in Duitsland zelden samen: ‘Dienst ist Dienst und Schnaps ist Schnaps’. Mensen die tijdens het werk grappen en zwakheden tonen worden als onprofessioneel gezien.

Nederlanders zien graag dat ze op veel punten verschillen van de Duitsers. Alles beter dan zélf als Duitser door het leven te moeten gaan. Toen ik op de middelbare school zat was ik een van de weinigen die ‘Duits’ in mijn pakket koos en ik hoor nog de snerende opmerkingen van klasgenoten. Hoe kon iemand die bij zijn verstand was zo’n lelijke, domme taal kiezen, waar je niets aan had en die alleen door afschuwelijk dikke Duitsers in Mercedessen werd gesproken. Hier sprak een onderbuikgevoel dat toentertijd bij veel jongeren leefde en in diverse onderzoeken plots aan de oppervlakte kwam. In het bekendste van die onderzoeken, van het gerenommeerde Clingendael instituut,  kwamen de Duitsers er bij de Nederlandse jeugd extreem slecht af. Inmiddels is dat beeld ten positieve veranderd. Nu geldt Duitsland bijna als gidsland.

‘Als je pech hebt, dan heb je een paar Hollanders in je team. Die weten het altijd beter’

Dick van Burik, vele jaren (Nederlandse) speler bij Hertha BSC

In 2006 verscheen mijn boek ‘De laatste minuut, de 7 mythen van het Duitse voetbal’. Hierin deed ik een uitspraak over 7 mythen die de ronde doen over het Duitse voetbal. Inmiddels is het ontkrachten of bevestigen van voetbalmythen een nationale hobby geworden, maar in 2006 keek men toch vooral raar op van een positief boek over het Duitse voetbal. Toen het boek verscheen vond iedereen mijn uitspraak dat Duitsland tijdens het WK hoger zou eindigen dan Oranje, en minsten de halve finale zou halen, minimaal absurd. De historie heeft laten zien dat Duitsers zich kunnen ‘heruitvinden’. Nu Oranje nog. Een samenvatting van hoofdstuk 6 mijn onderzoek is onderstaand terug te vinden.

Aan de inzet en vechtlust van de spelers van Oranje heeft het vanavond niet gelegen en aan het zelfvertrouwen ook niet. Ik had behoorlijk te doen met de spelers die de weg behoorlijk kwijt lijken te zijn. Wel lag het aan het slechte tactische concept, de slechte conditie (Van der Vaart: een EK wordt gewonnen in de voorbereiding, niet alleen met inzet tijdens de wedstrijden!) en het tegen beter weten in vasthouden aan een opstelling die niet werkt. Dit zijn overigens geen zaken die ik nu voor het eerst aanstip. Dat zou erg gemakkelijk zijn. Nee, u kunt het allemaal teruglezen in ‘Oranje wereldkampioen, managementlessen om te winnen’, dat ik in 2010, drie maanden voor het WK al heb laten verschijnen. Ook toegestuurd aan KNVB, nooit reactie op gekregen, net zo min als op 5 eerdere brieven sinds 2000 aan alle betrokken bondscoaches (weinig koninklijk van de KNVB; en trainen op strafschoppen, daar doen we dus ook nog steeds niet aan!).

Op basis van 2 jaar onderzoek (interviews met toppers als Foppe de Haan), wedstrijdanalyses  en statistieken bleek namelijk dat: