Rubriek: WK 2014 Brazilie

Hoe kan Oranje nu eindelijk wel kampioen worden? Zeven veranderlessen om in de toekomst wel te winnen! Het Nederlands elftal bereikt een prachtige derde plaats op het WK voetbal. Onverwacht en ontzettend knap van trainers en spelers. Een zeer bijzondere prestatie om met een team dat uit veel jonge en onervaren krachten bestaat zo ver te reiken. Dat is een groot compliment waard en ik ken echt geen enkele actieve trainer die dit Van Gaal nadoet. Toch blijven er nog veel zaken die (veel) beter kunnen. Er zijn helaas blinde vlekken in de Nederlandse voetbalgeest geslopen waardoor het toch weer ‘net niet’ genoeg is geweest. Vreemd, want Oranje stond voor de tiende keer sinds 1974 in de halve finale van een WK of EK. Ter vergelijking, Engeland lukte dat sinds 1966 pas twee keer! Waarom worden we dan toch geen wereldkampioen?

Strafschopkennis jarenlang genegeerd! Hoe kan dat?

Oranje wint na strafschoppen van Costa Rica en heel voetbalminnend Nederland viert feest. De spelers zijn voor velen plots helden en Van Gaal’s actie om de keeper te wisselen bij de shoot out wordt geniaal genoemd. Eindelijk lijkt waarachtig professionalisme te zijn doorgedrongen in het Nederlandse voetbal. Zo is al ruim voor het begin van het WK getraind op penalty’s, zijn de spelers uiterst fit en resultaatgericht en kan het team schakelen tussen diverse systemen. Allemaal zaken die normaal lijken, maar in het conservatieve voetbal voor een fikse cultuurshock hebben gezorgd.
Waarom ging dat zo moeilijk? Waarom duurde dat zo lang? Een terugblik op 15 jaar analyseren en schrijven over management en voetbal en tevens een vooruitblik op de toekomst. Vier veranderlessen die ik niet alleen in de voetbalwereld tegenkom maar ook in mijn praktijk als organisatieadviseur.

De Strafschop, 2000
In 1998 zag ik de penalty shoot out tijdens de halve finale van het WK tegen Brazilië en besloot persoonlijk iets te gaan doen aan de slechte strafschoppen van Nederlandse spelers. Oranje werd wederom uitgeschakeld nadat zowel keeper (Van der Sar) als spelers (Cocu, R. de Boer) tekort kwamen. Waarom scoren Duitsers bijna altijd wel uit een strafschop en Nederlanders niet? Dat is nog eens mooi en concreet cultuur- en veranderonderzoek, dacht ik.

Ik was toentertijd als organisatieadviseur vooral actief met de implementatie van Balanced Scorecards en prestatiemanagement in organisaties. Ter illustratie bij een lezing zocht ik naar de performance indicator van Nederland met de slechtste score en ik kwam uit bij de strafschop. Dat is tenslotte eenvoudig te meten, het is een 0 of een 1. En we waren er toentertijd heel slecht in. Ik ben toen voor een artikel op managementsite op zoek gegaan naar het antwoord op die ene vraag: hoe komt het dat Nederlanders geen strafschop kunnen nemen en wat moeten ze doen om het te verbeteren? Beschouw dit als een persoonlijke adviesklus.

Al snel bleek hoeveel informatie wereldwijd over penalty’s beschikbaar was en ik besloot het niet alleen bij een artikel te laten ook een boek over het strafschopfenomeen uit te geven. Iedereen verklaarde me toen voor gek. Meer dan 99% van de reacties was negatief. Een serieus adviseur schrijft niet over dat soort zaken, was de algemene teneur. En iedereen weet toch dat je op strafschoppen niet kan trainen, gerenommeerde namen als Cruijff, Van Gaal, Hiddink en Advocaat hadden dat tenslotte al gezegd. Er is sprake van veel stress en miljoenen mensen kijken over je rug mee, dus missen is menselijk. Mijn tegenwerping dat de Duitse spelers blijkbaar geen last van diezelfde stress hebben, was tegen dovemansoren gericht. Tja…. Daar sta je dan.

Veranderles 1: als een idee zich heeft genesteld in de geest van velen is het lastig die gedachte eruit te krijgen, ook al wijst alle informatie in een andere richting. Zeker als gekende autoriteiten de oude gedachte bevestigen. Je moet stevig in je schoenen staan om dan het tegendeel aan te kaarten. Zorg dat je jezelf sterk voelt door de kracht van jouw analyse. Wees je bewust dat je jezelf er niet populairder op maakt.

Mijn boek ‘De Strafschop, zoektocht naar de ultieme penalty’ verscheen begin juni 2000, vlak voor het begin van het EK in België en Nederland. Op de openingsavond van het EK mocht ik aanschuiven bij Barend & Van Dorp, toentertijd een belangrijke talkshow in Nederland, en mocht uitleggen waarom strafschoppen wél trainbaar waren. De beelden zijn hier te bekijken (vanaf de 29ste minuut).

Weerstand
Wie denkt dat de strafschopkennis met open armen door de voetbalwereld werd ontvangen heeft het compleet mis. Waar ik dacht de profvoetballers een dienst te bewijzen, kwam ik al snel tot de conclusie dat er juist binnen de voetbalwereld grote weerstand is tegen ‘betweters’ van buiten. ‘Dat boek kan niets zijn, want hij is zelf geen profvoetballer geweest, ik ga het dus ook niet lezen’. Een herkenbare reactie, die je ook tegenkomt als je als adviseur een willekeurige organisatie binnenkomt. ‘Hij weet niet waar hij over praat, want hij is geen provincieambtenaar geweest’. Zoiets. Dat er een groot voordeel verbonden kan zijn aan de frisse blik van buiten, dat is vaak een stap te ver. Zo stelde een bekende international van Oranje eens na een gezamenlijk optreden voor BNR: ‘Als ik had geweten dat jij in de uitzending zat, was ik niet gekomen’. Wie van buiten de voetbalwereld komt is verdacht. Spelers worden gemanaged door oud-spelers, coaches zijn oud-spelers, bestuurders zijn oud-spelers en analisten en veel journalisten zijn oud-spelers. Echt kritisch wordt het daarom zelden. Er komt nog wel geluid uit, maar wat men zegt is vaak nietszeggend, weinig kritisch en zelden opbouwend. Analyses zijn veelal persoonlijke meningen. Er speelt een hoge mate van ons-kent-ons en vriendjespolitiek. Je hoort bij kamp A of kamp B en er zijn weinig scrupules als je buiten het eigen kamp valt.

Het is juist deze weerstand geweest die mij heeft gesterkt mijn onderzoek voort te zetten. Dat maakt het spannend en uitdagend. Het was niet verwacht, maar als je het dan toch meemaakt, zorg dan dat je niet te beroerd bent de strijd aan te gaan. En zoek dan namen uit het wereldje die wél je mening delen. Dit zijn vaak mensen die niets te verliezen hebben door hun mening te geven. In mijn geval mensen als Foppe de Haan, Jan Mulder, Gerrie Mühren, Hans van Breukelen, Jan Reker, diverse wetenschappers en journalisten. Zij durfden hun nek wel uit te steken.

Veranderles 2: zoek medestanders die analyses serieus tot zich nemen en de conclusies onderschrijven. Als je te lang alleen blijft staan, vecht je een verloren strijd. Gelijk hebben is geen gelijk krijgen. Maar geef zeker ook niet te snel op. Soms moet een idee eerst een goede voedingsbodem vinden voordat het kan aarden.
Herhalen

Op basis van de weerstand besloot ik niet alleen door te gaan, maar de boodschap ook zo vaak mogelijk te herhalen. Ik schat dat ik ruim meer dan 500 maal de Nederlandse media met deze boodschap heb gehaald, naast mijn weblogs strafschop.nl en 1minutemanager.nl. Het werd een persoonlijke odyssee, een persoonlijk verandertraject gericht op het omdenken van een specifieke doelgroep (voetballers) en zelfs een heel land. Zo moest common knowledge ontstaan die uiteindelijk zou uitmonden in common practise. Het fijne daarbij was en is natuurlijk dat ik mij gesterkt wist door vele tientallen onderzoeken wereldwijd. Ik heb een sterk geloof in de kracht van de feiten en dat sterkte mij de rug. Alle gegevens wezen in één richting: strafschoppen zijn te trainen en er zijn enkele hele duidelijke aspecten die de scores enorm verbeteren. Was in 2000 ongeveer 99% van Nederland het met mij hierover oneens, ultimo 2014 denk ik dat meer dan 50% van de Nederlanders gelooft in de trainbaarheid van penalty’s. Zelfs die tijdens een shoot out.

Veranderles 3: Blijf de boodschap, hoe simpel deze ook mag zijn, herhalen. Niet een keer, niet twee keer, maar zo vaak als nodig is. Uiteindelijk wordt het common knowledge.
Vierluik

Sinds 2000 heb ik vier boeken over management en voetbal gepubliceerd, altijd ongeveer een maand voorafgaand aan een WK. Naast ‘De Strafschop’ zijn dit: ‘De laatste minuut’, ‘Oranje wereldkampioen’, en het onlangs verschenen‘Bondscoach!’, over de vraag wat een goede coach moet beheersen om een succesvolle topcoach te zijn. Enkele tips die hieruit zijn voortgekomen:

1) Oefenen op strafschoppen is mogelijk; wissel de keeper desnoods in de laatste minuut; keepers moeten zo lang mogelijk wachten met duiken en op de lichaamstaal letten van de spelers (2000)

2) De fysieke kracht van de Oranje spelers laat te wensen over, we winnen zelden tot nooit een verlenging en scoren er ook niet in: sterke fysiek is de sleutel tot succes, hier laat Oranje vaak steken vallen (2006)

3) Train het team niet meer op techniek tijdens een WK (dus geen voetvolleybal e.d.), dat levert heel weinig op. Train op standaardsituaties, strafschoppen, conditie en onderlinge afstemming (tactiek)

4) Oranje is zwak op de standaardsituaties, hier kan je op trainen (hoekschoppen, vrije trappen); we zijn bijna viermaal minder succesvol hierin dan de Duitsers (2006-2014).

5) Zorg ervoor dat spelers zich weten te beheersen op het veld, voorkom onnodige overtredingen (Van Bommel, De Jong) (2010)

6) De Hollandse school heeft vernieuwing en aanpassing nodig, de oude methode van 4-3-3 volstaat niet meer altijd; een strategie dient altijd minimaal 1 (een) verrassing te bevatten (2014)

7) Er moet een plan B zijn (5-3-2, 4-4-2), dat hebben we nu niet (2006-2010)
Van Gaal

Wie het bovenstaande lijstje bekijkt, ziet dat Louis van Gaal op alle punten actie heeft ondernomen en op de belangrijkste zaken laat trainen. Hij bedenkt het echt niet allemaal zelf, maar is wel slim en intelligent genoeg om de krenten uit de pap te halen en deze in te voeren, tegen alle weerstanden in. Vergeet overigens niet dat Van Gaal in 1996 nog stelde dat je op strafschoppen niet kan trainen (na verlies tegen Juventus in finale Champions League), maar dat hij nu overstag is gegaan.

De kracht van Van Gaal is dat hij, in tegenstelling tot de overgrote meerderheid van zijn collega’s, de kennis direct toepast. De keepers-wissel is niet zozeer geniaal omdat hij die zelf heeft bedacht, het idee bestaat al veel langer (vanaf 2000 al gememoreerd) en is in andere sporten (ijshockey; hockey) common practise. De kracht is dat hij blijft leren en implementeren, tegen alle weerstanden in. Daarvoor verdient hij respect.

Veranderles 4: je hebt zeer krachtig management nodig om verandering door te voeren. Geloof in eigen kunnen is daarbij een voorwaarde, maar net zo goed open staan voor informatie van binnen- of buiten de organisatie die iets kan toevoegen aan de eigen visie. Dat is weinigen gegeven, het is voor veel managers/coaches veiliger ‘to go with the flow’. Het zijn de echt groten die blijven leren en groeien en tegen de gevestigde orde durven in te gaan.

Toekomst
De wijze waarop Van Gaal het Nederlands elftal aanstuurt is exemplarisch. Toen ik mijn boek Bondscoach! schreef, verwachtte ik genoeg zwakke punten in zijn aanpak tegen te komen. Het tegendeel bleek waar. Ere wie ere toekomt! Slechts zijn omgang met de pers is uiterst moeizaam, dat hoort ook bij zijn functioneren, maar op zijn vakgebied is hij uitstekend. Er staat een echt team, er wordt getraind op standaardsituaties waarbij de spelers een belangrijke input hebben (verantwoordelijkheid op de werkvloer!), de spelers zijn fitter dan ooit en de teambuilding en onderlinge sfeer zijn uitstekend. Met Guus Hiddink treedt binnenkort een coach met een compleet andere aanpak aan bij de KNVB. Het zou uiterst jammer zijn als de nu opgedane ervaringen verloren gaan voor het nationale voetbal. De professionalisering moet beklijven. Als Nederland een speler van wereldformaat wil blijven, dan zijn de lessen van Van Gaal cruciaal voor de toekomst van ons voetbal. En managementauteurs? Die hebben het voetbal nu ook omarmd, kijk maar op deze site. Sporters kunnen niet alleen managers iets leren, het omgekeerde is net zo goed waar. Al heeft het even geduurd voor het zover kon komen.

Persoonlijke noot
Waarom doe je dit? Wat zit hier achter? In eerste instantie niets anders dan mijn nieuwsgierigheid en liefde voor de strafschop. Hoe zit het met de penalty en waarom kunnen Nederlanders er niets van? Toen kwam de weerstand en weigerde ik toe te geven aan de meningen van velen, gewoonweg omdat de feiten afdoende aantoonden dat de waarheid anders lag. En uiteindelijk wil je dan ook winnen, net zo goed als voetballers dat willen. Niet Opgeven Altijd Doorgaan (NOAD), niet voor niets een bekende clubnaam in het voetbal.

Vergouw schreef eerder over sport en management op deze site, waaronder in 2000 over de trainbaarheid van strafschoppen. Hij verdiende er in de pers de bijnaam Professor Penalty mee. Dit artikel is gebaseerd op het boek ´Bondscoach! Coaching handboek voor 16 miljoen Nederlanders´ dat is verschenen bij Voetbal International.

Wil je alles weten over het nemen van strafschoppen? Lees dan mijn boek: De Strafschop, te bestellen via Managementboek.nl.

Ook verkrijgbaar, Bondscoach, coaching handboek voor 16 miljoen Nederlanders.

Geen idee waarom Van Gaal de tactiek van de eerste strafschopserie van dit WK heeft losgelaten…externe druk…ego’s….goed mogelijk..onnodig en droevig.

De Essentie? Tijd!

Uit onderzoek van de Noorse strafschopwetenschapper Geir Jordet blijkt dat Nederlandse (en de ook slechte penaltynemers uit Engeland) spelers de strafschop veel sneller nemen dan bijvoorbeeld Duitse, het verschil ligt op ongeveer 0,5 seconden na de fluit van de scheidsrechter voor de Nederlanders en bijna een seconde voor de Duitsers. Daarmee vertonen Nederlandse spelers ‘vluchtgedrag’, ze willen zo snel mogelijk van de taak verlost zijn. De Duitse spelers nemen de uitdaging liever aan. Zij willen de taak zo goed mogelijk volbrengen. Voor de goede verstaander, een snel genomen strafschop hoeft dus niet altijd mis te zijn, maar wel veel vaker. Gisteren namen alle Nederlanders de strafschop relatief snel. Met de bekende gevolgen. Oplossing. laat spelers van de fluit minimaal nog tweemaal in en uitademen, beter voor de concentratie, rustiger en dus effectiever.

Cillessen wordt daarnaast getraind in de Ajax traditie, kortom, verkeerd…want hoe vaak wint Ajax een penaltyserie? Een keer….komt omdat men te snel kiest voor een hoek.

Wel erg knap gespeeld dit WK door Oranje, zeker verdedigend, Ron Vlaar was veruit de beste man van het veld, maar helaas schoot hij letterlijk tekort in de penaltyserie. Maar zonder Vlaar waren er sowieso geen strafschoppen genomen…wat is die goed geworden…mooiste tackles ooit sinds WK van 1970, toen de Engelsen het vak nog uitstekend verstonden.

Wil je alles weten over het nemen van strafschoppen? Lees dan mijn boek: De Strafschop, te bestellen via Managementboek.nl.

Ook verkrijgbaar, Bondscoach, coaching handboek voor 16 miljoen Nederlanders.

Voor wie het heeft gemist, Oranje wint na strafschoppen van Costa Rica. Dit betekent voor mij na 16 jaar: missie volbracht. Sinds 2000 beijver ik mijzelf tenslotte, tegen vele stromingen in, om de strafschop (op de juiste wijze) te laten trainen door de Nederlandse profs. Waarbij ik op enorm veel weerstand ben gestuit. Van (oud-)profs, trainers en overige belanghebbenden in het voetbal. Nu blijkt dat veel van de tips toch effect hebben gehad….Cillessen wisselen voor Krul bijvoorbeeld, al in 2000, 2004, 2010 en onlangs wederom geopperd. Een bespreking van de afzonderlijke penalty’s volgt later, maar dat iedereen in Nederland nu het effect kan zien van de trainen op strafschoppen en dat tevens het ongelijk van vele analisten, (oud-)coaches en (voormalige) profs die beweerden dat je hier niet op kan trainen is bewezen, lijkt mij nu wel overduidelijk.

Wil je alles weten over het nemen van strafschoppen? Lees dan mijn boek: De Strafschop, te bestellen via Managementboek.nl.

Onlangs verschenen en ook overal verkrijgbaar, Bondscoach, coaching handboek voor 16 miljoen Nederlanders.

Een bal op de lat in de laatste minuut van de verlenging. Een bal op de paal bij de laatste strafschop van de Chilenen. God was vandaag duidelijk op de hand van de Brazilianen en we gunnen het ze van harte, want je moet er toch niet aan denken dat ze in eigen land zouden zijn uitgeschakeld. Maar wat een matige strafschoppenserie van beide partijen. Een korte analyse.

Punt 1: de Chilenen namen allemaal een iets kortere aanloop dan de Brazilianen. Een meter langer was beter geweest.
Punt 2: er waren twee spelers die haast wilden maken, Marcello (scoort maar keeper zit er aan) en Jara (schiet op de paal)…het kenmerk van haastige strafschopnemers is dat ze snel van hun taak af willen zijn….vaak een garantie om een strafschop te missen! NB Oranje neemt strafschoppen binnen halve seconde, Duitsers na ongeveer 1 seconde, het is uit onderzoek gebleken dat de langere versie veel effectiever is.
3) Beste strafschop: de derde van de Chilenen, Aranguiz, wat een schoonheid. kiezelhard in het dak van het doel, onhoudbaar! Een droom van een penalty.
4) De strafschoppen door het midden waren allen slecht genomen (Hulk, Diaz) maar soms desondanks effectief.
5) de Braziliaanse keeper wist goed wat hij deed, zelfs bij lichaamsschijnbewegingen.
6) Strafschop Neymar was niet heel sterk, twijfelende aanloop en slap schot dat houdbaar is als de keeper een schijnbeweging zou hebben gemaakt en de andere kant was opgedoken….wat wel knap was dat hij pas op het allerlaatste moment de richting van zijn schot bepaalde.
7) stress en druk, daar gaat het altijd over, maar welk team zou nu de meeste druk hebben gevoeld? Inderdaad, de Brazilianen, druk en stress kan (dus ook) heel goed werken!

Samenvattend: een WK in eigen land en dan al uitgeschakeld worden in de achtste finales, dat zou toch vreselijk zijn geweest voor  Brazilië en de Brazilianen…maar verdiend was deze overwinning niet echt. Julio Cesar maakt zijn fouten van vier jaar geleden goed en zal als Brazilië wereldkampioen wordt een standbeeld krijgen.

Wil je alles weten over het nemen van strafschoppen? Lees dan mijn boek: De Strafschop, te bestellen via Managementboek.nl.

Ook verkrijgbaar, Bondscoach, coaching handboek voor 16 miljoen Nederlanders.

 

Wat zijn nu de echt nieuwe ontwikkelingen op voetbalgebied die op ongeveer de helft van het WK zijn te onderkennen. Ik zie er zeven.

1) verzorgd voetbal, ook van de kleinere landen. De kwaliteit van de spelers is over de hele linie toegenomen. Prachtige passing, mooie aannames, snel voetbal. Van Costa Rica tot Honduras en van Japan tot Zwitserland, de tijd dat er echt heel zwakke broeders bij zaten is voorbij. Er wordt gestreden en de meeste wedstrijden zijn leuk tot erg leuk om naar te kijken.

2) de terugkeer van het countervoetbal. Al het enthousiasme ten spijt, de meeste successen worden toch geboekt met veredeld countervoetbal. Oranje, Duitsland, Frankrijk, zodra deze teams op voorsprong komen, wordt er vooral uitgebroken via snelle counters. Niets mis mee, maar wel wat anders dan Nederlandse School of dominant voetbal. Spelen op balbezit (lees: Spanje) lijkt zijn beste tijd gehad te hebben.

3) strafschoppen. De trend is, laat keeper denken qua lichaamstaal dat je naar rechts schiet, maar schiet naar links. Dat werkte tot gisteren bij Benzema voor Frankrijk prima, maar nu moeten de spelers waarschijnlijk weer iets nieuws verzinnen.

4) fysieke gesteldheid is belangrijker dan ooit. De spelers van tegenwoordig zijn beter getraind en fysiek beter onder controle dan voorheen. Alleen goed voetballen is niet meer voldoende, alles spelers moeten topfit zijn.

5) mannen met baarden op twee verschillend gekleurde schoenen en onder de plakplaatjes, geen verder toelichting nodig.

6) slechte voorzetten. Waar zijn de tijden gebleven van Keizer en La Ling? Is er dan niemand meer die een goede voorzet kan geven vanaf links of rechts, het aantal overvliegende, slecht getimede voorzetten (afzwaaiers) is niet meer te tellen. Gisteren gelukkig een magistrale voorzet van Ronaldo (met rechts?) gezien, anders was het wel erg droef geweest.

7) Duitsers blijven de meesters van de standaardsituaties. Een goede hoekschop, een dreigende vrije trap, kijk naar de Duitsers en je weet dat dit een essentieel onderdeel van hun strijdplan is en blijft. Geen verrassing, maar wat een verschil met andere landen als je kijkt naar de dreiging van corners en vrije trappen.

Mijn nieuwe boek ‘Bondscoach!, coaching handboek voor 16 miljoen Nederlanders’ is recent verschenen bij Voetbal International en te bestellen c.q. beschikbaar bij managementboek, Bol.com, AKO, Bruna en overige boekhandels.

 

 

Het WK is inmiddels al weer bijna op een derde van het totale aantal wedstrijden en er is groot nieuws te melden over de wijze waarop de strafschoppen worden genomen. Deze worden a) goed genomen b) er wordt redelijk gekeept c) er is zichtbaar op getraind d) er is een vaste nieuwe lichaamsschijnbeweging bijgekomen e) de Belgische keeper Courtois had de beste kans een penalty te stoppen, maar blijkt de essentie van de strafschop niet te kennen.

Al in de openingswedstrijd van het WK wordt voor de eerste controversiele strafschop gefloten. Hoewel, controversieel, iedereen behalve de scheidsrechter ziet dat hier sprake is van een schwalbe, makkelijk gefloten door leidsman uit Japan. Naar mijn mening ligt de fout echter minder bij de scheidsrechter dan bij de FIFA die videoregistraties en controles verbiedt en bij de spelers die dit soort schandalige on-sportieve acties begaan. Kijk eens naar het hockey zou ik zeggen!!!
Shame on you Brazil!

Uitvoering Neymar, matig. Aanloop e.d. was prima op orde, maar de keeper van de Kroaten liet zich niet gek maken en was er erg dicht bij. Wederom een teken dat keepers tegenwoordig beter getraind zijn op de penalty dan de spelers. Neymar een zesje (een gescoorde penalty is niet altijd goed!), Pletikosa van Kroatie een negen (je hoeft een penalty niet te stoppen om toch goed te keepen!).

Gevolg: door de strafschop ontstaat er meer ruimte voor Brazilie om te voetballen en wordt het voor Kroatie moeilijker om de wedstrijd in eigen voordeel te beslissen, iets waar men wel erg dicht bij was..Het affluiten van de actie tegen de Braziliaanse keeper Cesar is daarvan nog een voorbeeld. Een nederlaag in de eerste wedstrijd is niet zo handig. Er is veel werk aan de winkel voor Michael van Praag c.s..

OK. We weten allemaal wel dat Brazilie de grote favoriet is. Dat Spanje, Duitsland en Argentinie daar vlak achter zitten. Uruguay, Frankrijk en in minder mate Italie komen daar vlak achter. Eindelijk denken we niet dat Oranje al wereldkampioen is voor er gespeeld wordt, maar vlak het team van Van Gaal toch zeker niet uit. En als outsider tipt iedereen Belgie ….en wellicht een van de drie Afrikaanse landen (Ghana, Nigeria en Ivoorkust)…kortom, daarmee ga ik je niets nieuws vertellen, niets wat je niet al in alle grote tv shows hebt gehoord….en natuurlijk sluit ik mij bij deze tips aan….maar wie tip ik als echt een grote outsider? En als winnaar?

 

1.Mijn tip voor de titel outsider van het toernooi is….Zwiterland. Ik heb ze zien spelen tegen Duitsland in een vriendschappelijke interland (5-3)….en zo vriendschappelijk is dat niet tussen beide landen. Het team staat zesde op de wereldranglijst. Mocht je dat niets zeggen, het is toch maar flink boven Oranje en Belgie. Het team heeft een enorm ervaren coach en enkele jonge talenten. De gemiddelde leeftijd van het elftal is vrij jong, maar er zitten al erg ervaren spelers bij die ook bij grote clubs spelen, zoals Lichtsteiner (Juventus), Inler (Napoli) en Shaqiri (Bayern). Een erg multi-culti team. Niet overtuigd? In 2010 was Zwitserland het enige land dat Spanje versloeg tijdens het WK. Basel speelde prima voetbal in de Europa League. De Zwitsers spelen ook nog eens in de zwakste poule van het toernooi en moeten moeiteloos de volgende ronde kunnen halen. De jeugdopleiding is geweldig in het land en ik denk dat het tijd is voor de Zwitsers te oogsten. Ik gok op kwartfinale en misschien zelfs meer….

2. Mijn tip voor de titel? Uruguay. Vroeger was bijna alleen de verdediging spijkerhard en sterk, nu is de aanval (Cavani) ijzersterk en is de rest zoals we het van de mannen uit het voormalige ‘ Zwitserland van Latijns-Amerika’  gewend zijn (wat heb ik toch plots met Zwitserland?). Overigens, het middenveld is zeer ervaren met gemiddeld zo’n  50+ interlands. Een land dat nooit opgeeft en het de Brazilianen net zoals in 1950 erg lastig gaat maken…en een schwalbe is nooit ver weg natuurlijk als het er echt om gaat.

Mijn nieuwe boek ‘Bondscoach!, coaching handboek voor 16 miljoen Nederlanders’ is recent verschenen bij Voetbal International en te bestellen c.q. beschikbaar bij managementboek, Bol.com, AKO, Bruna en overige boekhandels.

 

 

 

De laatste weken staan de media bol van de artikelen over de tactiek van Oranje. Moeten ‘onze jongens’ nu spelen in een 4-3-3 of een 5-3-2 systeem? Het is meer dan een simpele discussie over hoe je voetbal moet spelen. Het gaat om de Hollandse School, om ons ‘voetbalerfgoed’. De een denkt te winnen met het ene systeem, de ander met het andere systeem. In deze hele discussie wordt een ding vergeten. Waar draait het om bij een goede strategie of tactiek? Ik kan dat terugbrengen tot een (1) woord.

Het begrip strategie komt voort uit de militaire wereld. ‘Strategos’, het Griekse woord waar strategie van is afgeleid, betekent ‘de kunst van de generaal’. De belangrijkste auteur op het gebied van strategie en oorlogsvoering is, hoe kan het ook anders, de Duitser Von Clausewitz. Hij omschrijft het verschil tussen strategie en tactiek als volgt: ‘tactiek leert het gebruik van het leger in gevechtshandelingen, strategie het gebruik van gevechtshandelingen om een oorlog te winnen.’ Hoewel het begrip strategie inmiddels velen bekend zal voorkomen, in het zakenleven wordt het pas sinds de jaren vijftig gebruikt en in de sport nog later. In het voetbal hanteren we in plaats van strategie liever de begrippen ‘visie op voetbal’, ‘mijn filosofie’ en tactiek.

Voor trainers, en zeker voor bondscoaches, ligt hier een belangrijke taak. Zij zijn het die met een tactiek moeten komen die hun teams succesvol maakt. Aan de wijze waarop teams spelen kan je dan ook vaak de hand van de meester herkennen. De coaches zetten via de gekozen tactiek de teams naar hun hand en trainers met een onderscheidende tactiek zijn het succesvolst. Denk vanuit het Nederlandse trainersgilde maar aan Johan Cruijff, Louis van Gaal, Co Adriaanse en in het verleden Rinus Michels. Internationaal gezien is dit niet anders. Namen die dan al snel komen bovendrijven zijn dan die van Arsene Wenger van Arsenal, José Mourinho van Chelsea of Josep Guardiola van Bayern München.

Een goede tactiek helpt een team om de beschikbare middelen (het ‘spelersmateriaal’, de technische staf, geld) zo goed mogelijk te benutten. Het uiteindelijk doel is daarbij natuurlijk winnen, liefst zo veel en vaak mogelijk. Daarbij moet rekening gehouden worden met de sterkten en zwakten van het team. Er zijn vele tactische varianten, die vaak worden opgesomd door de opstelling weer te geven. 4-4-2 is bijvoorbeeld een systeem dat veel in Duitsland wordt gespeeld en uitgaat van vier verdedigers, vier middenvelder en twee aanvallers. De ‘kerstboom-variant’ 4-3-2-1 speelt dus met maar een centrale spits, de tot na de oorlog gehanteerde 2-3-5 opstelling gaat daarentegen uit van liefst vijf aanvallers. Geen wonder dat er veel gescoord werd in die tijd.

De essentie ligt echter niet zozeer in de opstelling, maar wat je ermee wilt bereiken en hoe je er invulling aan geeft. Oranje kan dus net zo goed in een 4-3-3 opstelling succesvol zijn tegen landen als Spanje als in een 5-3-2 opstelling. Er is een begrip dat echter centraal moet staan in de benadering. Een begrip is leidend. Dat begrip is: verrassing. Cruijff zou dit ‘de exceptie’ noemen, waarbij hij duidde op die ene speler die op onnavolgbare wijze het verschil maakt. Piet Keizer, Dennis Bergkamp, Lionel Messi. Ik doel op tactische vondsten van trainers die de tegenstander op het verkeerde been zetten

Zonder verrassende elementen kan geen enkele strategie of tactiek succesvol zijn, omdat de tegenstander zich volledig hierop kan instellen. Dit is zo in tijden van oorlog, in het bedrijfsleven en in de sport. Een voorbeeld hiervan is de aanpak van Italiaanse clubs en de Azzurri tegen Ajax en Oranje. De Italianen kennen de Hollandse School tactiek van haver tot gort. Dat hoeft geen probleem te zijn, als de coaches en trainers maar zorgen dat er verrassingselementen in de tactiek zijn opgenomen. Want als iedereen precies weet wat je gaat doen, hoe wil je dan de tegenstander nog verslaan?

Wie echt zoekt naar de kracht van het huidige Oranje en de tactiek van Van Gaal, die zoekt naar de verrassingselementen in zijn tactiek. Zijn die er niet, dan hoeven wij ons geen illusies te maken. Zijn die er wel, en dat zien we snel genoeg op het veld, dan maakt Oranje kans tegen alle andere teams. En dat kan prima in 4-3-3 (of 5-3-2) zijn.

Mijn nieuwe boek ‘Bondscoach!, coaching handboek voor 16 miljoen Nederlanders’ is recent verschenen bij Voetbal International en te bestellen c.q. beschikbaar bij managementboek, Bol.com, AKO, Bruna en overige boekhandels.