Tactiek Ajax achterhaald en ineffectief
Als fan van het Nederlandse voetbal kijk ik altijd naar alle Europese wedstrijden, over ze nu door Ajax, Feyenoord, AZ, PSV, Twente of welk ander team worden gespeeld. Dat doe ik al zo’n veertig jaar., maar zelden heb ik zo’n afstraffing gezien als gisteravond bij de wedstrijd van Ajax tegen Salzburg. De Amsterdammers schoten op alle fronten tekort, van tactiek tot loopvermogen, van technische vaardigheden tot fysieke kracht. En dat tegen een internationaal toch niet zo gelauwerd team. Zelden zo’n ontluisterende en kansloze wedstrijd van een Nederlands clubteam gezien. Waar liggen de oorzaken en de oplossingen?
Zoals gesteld, Ajax liep twee wedstrijden achter de feiten aan. De tactiek van rustig opbouwen via de verdediging naar het middenveld naar de vleugels liep al bij de eerste balaanname van de centrale verdedigers fout. Doelman Cillessen spurtte per definitie naar de rand van de zestien-meter om voor een snelle voortzetting te kiezen, maar die kwam er nooit. De Ajacieden werden al bij het eigen strafschopgebied gestoord en het liep daar ook al bijna altijd mis.
De cruciale fout die is gemaakt is dat de trainers van Ajax nog steeds uitgaan van tactieken die minimaal twintig, maar waarschijnlijk al veertig jaar oud zijn. Elders in Europa heeft het voetbal zich sneller ontwikkeld dan hier te lande, waar we na de finale van het WK in Spanje weer op onze lauweren zijn gaan rusten. ‘Wij’ denken dat Europese topploegen met angst en beven naar Nederland komen, maar het tegendeel is waar. Nederlandse spelers verdedigen naïef, zijn arrogant, weinig doelgericht en hebben minder loopvermogen en fysieke weerstand dan om het even welk team uit Rusland, Italië, Spanje, Engeland of Duitsland. Onze technische voorsprong is teruggelopen, omdat hier nauwelijks nog op straat wordt gevoetbald en jongeren liever voor andere sporten en activiteiten kiezen.
Het is niet voor het eerste dat Ajax en het Nederlands voetbal op deze tekortkomingen worden gewezen. Al ruim vijf jaar geleden schreef ik over de kwetsbaarheid van de tactiek van de Hollandse school. Iets wat na de dramatische verliespartijen van Barcelona, dat de Hollandse school via Cruijff heeft geperfectioneerd tot het Tika-Taka voetbal, tegen Bayern München toch al duidelijk had moeten zijn. Ook de Barcelonaspelers werden al opgejaagd op de eigen helft, net zoals gisteren de Ajacieden. Prachtig te zien hoe soms vijf (5!) Salzburg spelers een speler van Ajax omsingelden. Dat Ajax hierop geen antwoord wist, valt De Boer c.s. te verwijten. Want als vijf spelers een Ajacied aanvallen, dan blijven er nog maar vijf over voor de resterende negen Ajacieden. Ruimte te over dus, maar gisteren maakte Ajax daarvan op geen enkele wijze gebruik.
De kern van mijn betoog ligt in de Ajax tactiek zelf. Om succesvol te zijn, moet een strategie of tactiek verrassingselementen bevatten. Gisteren ontbraken die ten ene male. Een lange bal naar voren knallen, dat is een tactiek die u en ik natuurlijk zonder trainersdiploma ook kunnen bedenken. De oude Ajax tactiek heeft tientallen jaren goed werk geleverd, maar is sterk aan revisie toe. Het is de vraag of een geheel in deze school opgegroeide technische staf (De Boer, Bergkamp, in mindere mate Stam) daartoe in staat is.