Tag: TIPS

Als fan van het Nederlandse voetbal kijk ik altijd naar alle Europese wedstrijden, over ze nu door Ajax, Feyenoord, AZ, PSV, Twente of welk ander team worden gespeeld. Dat doe ik al zo’n veertig jaar., maar zelden heb ik zo’n afstraffing gezien als gisteravond bij de wedstrijd van Ajax tegen Salzburg. De Amsterdammers schoten op alle fronten tekort, van tactiek tot loopvermogen, van technische vaardigheden tot fysieke kracht. En dat tegen een internationaal toch niet zo gelauwerd team. Zelden zo’n ontluisterende en kansloze wedstrijd van een Nederlands clubteam gezien. Waar liggen de oorzaken en de oplossingen?

Zoals gesteld, Ajax liep twee wedstrijden achter de feiten aan. De tactiek van rustig opbouwen via de verdediging naar het middenveld naar de vleugels liep al bij de eerste balaanname van de centrale verdedigers fout. Doelman Cillessen spurtte per definitie naar de rand van de zestien-meter om voor een snelle voortzetting te kiezen, maar die kwam er nooit. De Ajacieden werden al bij het eigen strafschopgebied gestoord en het liep daar ook al bijna altijd mis.

De cruciale fout die is gemaakt is dat de trainers van Ajax nog steeds uitgaan van tactieken die minimaal twintig, maar waarschijnlijk al veertig jaar oud zijn. Elders in Europa heeft het voetbal zich sneller ontwikkeld dan hier te lande, waar we na de finale van het WK in Spanje weer op onze lauweren zijn gaan rusten. ‘Wij’ denken dat Europese topploegen met angst en beven naar Nederland komen, maar het tegendeel is waar. Nederlandse spelers verdedigen naïef, zijn arrogant, weinig doelgericht en hebben minder loopvermogen en fysieke weerstand dan om het even welk team uit Rusland, Italië, Spanje, Engeland of Duitsland. Onze technische voorsprong is teruggelopen, omdat hier nauwelijks nog op straat wordt gevoetbald en jongeren liever voor andere sporten en activiteiten kiezen.

Het is niet voor het eerste dat Ajax en het Nederlands voetbal op deze tekortkomingen worden gewezen. Al ruim vijf jaar geleden schreef ik over de kwetsbaarheid van de tactiek van de Hollandse school. Iets wat na de dramatische verliespartijen van Barcelona, dat de Hollandse school via Cruijff heeft geperfectioneerd tot het Tika-Taka voetbal, tegen Bayern München toch al duidelijk had moeten zijn. Ook de Barcelonaspelers werden al opgejaagd op de eigen helft, net zoals gisteren de Ajacieden. Prachtig te zien hoe soms vijf (5!) Salzburg spelers een speler van Ajax omsingelden. Dat Ajax hierop geen antwoord wist, valt De Boer c.s. te verwijten. Want als vijf spelers een Ajacied aanvallen, dan blijven er nog maar vijf over voor de resterende negen Ajacieden. Ruimte te over dus, maar gisteren maakte Ajax daarvan op geen enkele wijze gebruik.

De kern van mijn betoog ligt in de Ajax tactiek zelf. Om succesvol te zijn, moet een strategie of tactiek verrassingselementen bevatten. Gisteren ontbraken die ten ene male. Een lange bal naar voren knallen, dat is een tactiek die u en ik natuurlijk zonder trainersdiploma ook kunnen bedenken. De oude Ajax tactiek heeft tientallen jaren goed werk geleverd, maar is sterk aan revisie toe. Het is de vraag of een geheel in deze school opgegroeide technische staf (De Boer, Bergkamp, in mindere mate Stam) daartoe in staat is.

De cultuurverschillen tussen het Duitse en Nederlandse voetbal kunnen tot twee krachtige en makkelijk te herinneren woordengroepen worden terug gebracht. Voor het Nederlandse voetbal ga ik uit van het bij Ajax leidende principe van T.I.P.S., dat staat voor Techniek, Intelligentie, Persoonlijkheid en Snelheid. Het zijn deze vier voetbalkwaliteiten die al van jongs af aan van doorslaggevend belang zijn bij de doorstroming vanuit de veelgeroemde jeugdopleiding van Ajax. Natuurlijk is Ajax niet Oranje, maar ook andere leidende clubs gebruiken vergelijkbare selectiemethoden, zoals AZ. En zodra spelers teveel afwijken van dit principe, krijgen ze het moeilijk, zoals Mark van Bommel aan den lijve heeft mogen ondervinden. Het geeft ook de zwakte van de methode aan, want voetballers met vechtlust en kracht komen door deze aanpak niet door de selectie. Ziet u tenslotte woorden als inzet, vechtlust, doorzettingsvermogen, loopvermogen of structuur in de Ajax-TIPS staan? Geen van deze begrippen vormt bij Ajax, hofleverancier van Oranje en dé maatstaf in trainend Nederland, onderdeel van de selectiemethode. Nederlandse talenten kunnen dus prachtig voetballen, maar kunnen ze vechten voor een overwinning? Het is een wat retorische vraag. De jonge spelers ontbreekt geregeld de emotionele en fysieke hardheid om in de top van het voetbal te kunnen overleven. De TIPS van Ajax hebben desondanks vele decennia voor grote successen gezorgd, omdat de selectie om tot het eerste elftal te kunnen reiken al hard genoeg was. De laatste jaren is de doorstroming van jonge Ajacieden moeilijk tot stand gekomen. Sleutelposities zijn in handen gekomen van buitenlandse speler die de doorstroming blokkeren. Daarnaast wordt de Ajax jeugd in de landelijke competities zelden tot nooit op de proef gesteld. Te vaak winnen de jeugdelftallen met groot gemak tegen landelijke tegenstanders. Kortom, de TIPS van Ajax hebben vele tientallen jaren sierlijke, vaardige en snelle spelers met vaak op jonge leeftijd een grote persoonlijkheid (of attitude?) opgeleverd, maar het levert geen vechters op, geen knokkers die voor de club op de barricaden springen als het echt nodig is.

‘Als je pech hebt, dan heb je een paar Hollanders in je team. Die weten het altijd beter’

Dick van Burik, vele jaren (Nederlandse) speler bij Hertha BSC

In 2006 verscheen mijn boek ‘De laatste minuut, de 7 mythen van het Duitse voetbal’. Hierin deed ik een uitspraak over 7 mythen die de ronde doen over het Duitse voetbal. Inmiddels is het ontkrachten of bevestigen van voetbalmythen een nationale hobby geworden, maar in 2006 keek men toch vooral raar op van een positief boek over het Duitse voetbal. Toen het boek verscheen vond iedereen mijn uitspraak dat Duitsland tijdens het WK hoger zou eindigen dan Oranje, en minsten de halve finale zou halen, minimaal absurd. De historie heeft laten zien dat Duitsers zich kunnen ‘heruitvinden’. Nu Oranje nog. Een samenvatting van hoofdstuk 6 mijn onderzoek is onderstaand terug te vinden.